Deprem nedeniyle 5 gün kapatılmıştı! Borsa İstanbul sert yükselişle açıldı

Zelzele sebebiyle oluşan kayıpların çoğalması nedeniyle 5 iş günü kapatılan Borsa İstanbul, alınan önlemlerle bugün yüzde 5,86’lık çoğalışla 4.769 puanla açıldı. Borsada yükseliş süratlenirken endeks yüzde 9 çoğalışla 4.912,75 seviyesine erişti.

Zelzele sebebiyle oluşan kayıpların çoğalması nedeniyle 5 iş günü kapatılan Borsa alınan önlemlerle bugün açıldı. BIST 100 Endeksi, yüzde 5,86 hasılatla güne 4.769 puandan başladı. Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin ardından, Borsa İstanbul’da yaşanan yüksek volatilite sonrasında, ufak yatırımcının da korunması emeliyle zelzelenin üçüncü günü 5 iş günü süresince kapatılmıştı.

Sermaye Piyasası Kurulu geri alımlarda genel heyet koşulunu kaldırdı
Anapara Piyasası Heyeti Sermaye Piyasası Kurulu dün bir dizi ihtiyat açıkladı. Sermaye Piyasası Kurulu, hisseleri borsada operasyon gören millete sarih ortaklıkların, genel heyet kararı aranmaksızın, idare heyeti kararı ile geri alım programı başlatabileceğine karar verdi. Ayrıca Borsa İstanbul’da operasyon gören işletmelerin pay geri alımlarında ve dağıtılmış kar hisselerinde vergi tevkifatı oranlarının sıfırlandı.

Borsa İstanbul’dan bir dizi ihtiyat
Borsa İstanbul, piyasaların açılışı ile beraber piyasa işleyiş temellerinde yapılacak farklılıkları Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda KAP yayımladı.

Farklılıklar kapsamında, VİOP ve Hisse Piyasası seans sonu saatlerinin geçimleştirilmesi emeli ile VİOP’ta operasyon gören tüm vadeli operasyon ve opsiyon sözleşmelerinin seans sonu zamanı 5 dakika kısaltılarak bütün iş günlerinde 18.10, yarım işgünlerinde 12.40 olarak tanımlanacak.

VİOP’ta Hisse ve Endeks Türev Pazarlarında yer alan sözleşmelerdeki bekleyen İptale Kadar Geçerli İKG ve Tarihli TAR emirlerin Borsa tarafından iptal edileceği belirtilen bültende; “Hisse Piyasasında emir operasyon oranının 15:1’den 5:1’e düşürülmesine, Hisse Piyasasında emir operasyon oranı eşik değer aşım fiyatı 0,03 kuruştan 0,25 kuruşa yükseltilmesine, Hisse Piyasasında Emir İptali, Maliyet Makûslaştırma ve Ölçü Azaltımı İAK fiyat kalemlerinin yüzde 20 artırılamasına ve VİOP’ta yüz binde 1 0,00001 olarak uygulanan iradi emir iptal fiyatı oranının da yüzde 20 artırılarak yüz binde 1,2 0,000012 olarak tanımlanmasına karar verildi” ifadeleri kullanıldı.

Öte yandan Merkezi Kayıt Kuruluşu MKK bilgilerine göre Ocak 2023 haysiyetiyle zelzelenin etkilediği 10 şehirde 381 bin 383 borsa yatırımcısı bulunuyor.

Zelzelelerin ardından bir dizi önlemle bugün operasyona açıldı
Borsa İstanbul AŞ, 6 Şubat’ta asıllaşan Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sebebiyle ilk etapta yalnızca bölgede bulunan bazı işletmelerin paylarının operasyona kapatıldığını duyurmuş, değişik işletme payları için operasyonlar normal sürecinde hakikatleşmişti.

Daha sonra hisse piyasası alım satım sistemine ait geçici temkinler de devreye alan Borsa İstanbul, sarihe satış harekâtlarının menedildiğini, ayrıca yatırımcılar tarafından satışa mevzu edilecek hisseler için ambar koşulu uygulanacağını bildirmişti.

Söz mevzusu önlemlerle BIST 100 endeksi 6 Şubat’ta yüzde 1,35 değer kaybederek günü 4.930,18 puandan kapatırken, ertesi gün için ambar koşulu yürürlükten kaldırıldı, sarihe satış yasağı ise devam ettirildi.

İhtiyatlara rağmen BIST 100 endeksi 7 Şubat’ta 2 kere devre kesti ve günü yüzde 8,62 kayıpla 4.505,34 puandan bitirdi. Borsadaki sert düşüşün 8 Şubat’ta da devam etmesi üzerine bu tarihteki operasyonlar iptal edildi.

Ayrıca hisse piyasası ile Vadeli Operasyon ve Opsiyon Piyasaları VİOP bünyesindeki hisse ve hisse endeksi türev pazarlar da 5 iş günü süresince kapatıldı.

BES’te devlet katkısı fonları daha fazla pay tahvili alımına yönlendirilecek
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde BES devlet katkısı fonlarının bono alma mükelleflikleri eksiltilirken, minimum pay tahvili bulundurma mükelleflikleri artırıldı. Buna göre, devlet katkısı fonlarının pay tahviline yapacağı yatırımlarda minimum yüzde 10 seviyesinde bulunan oran yüzde 30’a yükseltildi.

Öte yandan, tek bir pay tahviline fon portföyünden yatırım yapma limiti yüzde 1’inden yüzde 5’e çıkartılırken, geçici madde ile fonların portföy sınırlamalarına 10 gün içerisinde uyma koşulu ilave edildi.

Genel Heyet kararı alınmaksızın pay geri alımı yapılabilecek
Anapara Piyasası Heyeti Sermaye Piyasası Kurulu Kahramanmaraş merkezli zelzeleler sebebiyle, zelzelenin finansal piyasalar üzerindeki negatif tesirinin minimuma indirilebilmesi ve mümkün yatırımcı mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için bazı kararlar aldı.

Alınan kararlarla özellikle zelzele bölgesinde bulunan yatırımcıların mükellefliklerine getirememesi sebebiyle temerrüde düşmeleri hazirana kadar ertelenirken, kredili operasyonlarda bulundurulması gereken özkaynak oranlarında rahatlamaya gidildi.

Sermaye Piyasası Kurulu ayrıca işletmelerin pay geri alımı yapma mevzusundaki bürokratik güçlükleri eksiltirken, geri alınan hisselerin, alındığı tarihten itibaren 30 günlük müddet süresince satılamayacağını bildirdi.

Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yayımlanan duyuruda taşıtı müesseselerce, portföy büyüklüğü 1milyon lira ve altında olan alıcılara uygulanacak azami kredi ve temerrüt faiz oranlarının makul seviyede tanımlanması nasihat edildi.

Açıklamada, 30 Haziran tarihine kadar taşıtı müesseselerin hazırladığı anapara yeterliliği tablolarında, kendi portföylerine alınan hisse tahvillerine ait pozisyon tehlikeyi oranının yüzde 10 yerine yüzde 3 üzerinden, kredi hesabı altında izlenen “Değişik alıcılar” için pozisyon tehlikeyi oranının ise yüzde 8 yerine yüzde 4 üzerinden hesaplanacağı bildirildi.

Kredili Operasyonlar Beyannameyi’ne göre yapılacak genel operasyon hududu hesaplamasında, 6 Şubat haysiyetiyle zelzele bölgesinde ikametgahı, işyeri adresi veya şubede hesabı bulunan alıcılara kullandırılan kredilerin 30 Haziran’a kadar dikkate alınmaması gerektiği belirtilen açıklamada, “Heyet kararı uyarınca yüzde 35 olarak tanımlanan başlangıç özkaynak koruma oranının, 10 Nisan’a kadar yüzde 20 olarak uygulanmasına karar verilmiştir.” değerlendirmesinde bulunuldu.

Açıklamada, hisseleri borsada operasyon gören millete sarih ortaklıkların, genel heyet kararı aranmaksızın idare heyeti kararı ile geri alım programı başlatabileceği kaydolundu.

Bankalar da pay geri alımına teşvik edildi
Bütün mükellef anapara firmalarının pay geri alımlarında vergi tevkifat oranlarının sıfırlanması kararlaştırılırken, Bankacılık Tertip Etme ve Sorgulama Müesseseyi BDDK da, hisseleri borsada operasyon gören millete sarih bankaların, 6 Şubat 2023’ten 1 Ocak 2024’e kadar geri alım yoluyla edindikleri kendi pay bonolarının, çekirdek anaparadan indirim kalemi olarak dikkate alınmayacağını bildirdi.

Daha evvel işletmelerin söz mevzusu pay ve ortaklık hisselerinin iktisap kıymeti ile itibari değeri arasındaki fark üzerinden yüzde 15 kar hisseyi stopajı uygulanıyordu.

Borsada maliyet makûslaştırma yapılamayacak
Borsa İstanbul, açılış seansında hisse piyasalarında ve Vadeli Operasyon ve Opsiyon Piyasası’nda VİOP emir iptali, maliyet makûslaştırma ve ölçü azaltımına izin verilmeyeceğini duyurdu.

Farklılıklar kapsamında, VİOP ve Hisse Piyasası seans sonu saatlerinin geçimleştirilmesi emeli ile VİOP’ta operasyon gören tüm vadeli operasyon ve opsiyon sözleşmelerinin seans sonu zamanı 5 dakika kısaltılarak bütün iş günlerinde 18.10, yarım işgünlerinde 12.40 olarak tanımlanacak.

Ayrıca, VİOP’ta Hisse ve Endeks Türev Pazarlarında yer alan sözleşmelerdeki bekleyen İptale Kadar Geçerli İKG ve Tarihli TAR emirlerin Borsa tarafından iptal edileceği belirtilen bültende, emir iptali fiyatlarının da artırıldığı kaydolundu.

Zelzele bölgesinde bulunan firmalarda gidişat
Depremden etkilenen 10 şehirde faaliyet gösteren bazı işletmelerin borsada kapatılan operasyon sıraları, Kamuyu Aydınlatma Platformu’na KAP yapılan bültenler kapsamında yine açıldı.

Bu kapsamda Sasa Polyester, Bossa Ticaret ve Sanayi Şirketleri, Öğrenici Yatırım, Sanko Pazarlama ve Rubenis Tekstil fabrikalarında ehemmiyetli bir zarar oluşmadığını ve yapımın devam ettiğini duyurdu.

Arsan Tekstil’den henüz bir açıklama yapılmazken, İskenderun Demir ve Çelik zarar tespit çalışmalarına devam edildiğini, bu süreçte yapımın durdurulduğunu bildirdi.

Aynı biçimde Hateks Hatay Tekstil Şirketleri de imal kuruluşlarında faaliyetleri tamamen durduracak ve faaliyetlere başlanmasını yasaklayacak ebatta bir zarar görülmediğini, buna rağmen çalışanlara iki hafta izin verildiğini bildirdi.

Bu kapsamda söz mevzusu 8 işletmeden 6’sının operasyon sıralarının yarın sarih olacağı, Hateks ve İskenderun Demir ve Çelik’in ise paylarının operasyona kapatılacağı görülüyor.

Firmalar süratlice pay geri alım kararları aldı
Müesseselerin pay geri alım programı için bürokratik güçlükleri kaldırmasının ardından millete sarih firmalar süratlice pay geri alım programları aldı ya da var olan programlarını revize etti.

Dün akşam Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda yayımlanan pay geri alım kararı ilanlarından öne çıkanlar şöyleydi:

İş Bankası, hisse piyasasında sıhhatli maliyet yaradılışını desteklemek emeliyle 3 milyar liralık pay geri alım programı başlatırken, Halkbank, var olan programını revize edere azami 2 milyar 250 milyon TL meblağına kadar hisselerin geri alınmasına karar verdi.

Türk Hava Yolları THY da hisse piyasasında sıhhatli maliyet yaradılışını desteklemek emeliyle 9 milyar liralık pay geri alım programı başlattığını duyurdu.

Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları, alması için bölecek fonun 2 milyar TL olarak tanımlanmasına karar verirken, Koza Altın Şirketleri de anapara artırım süreci bitirildikten sonra, hisse geri alımına ait sürecin de değerlendirilerek kamuoyu ile paylaşılacağı bildirildi.

Borsa İstanbul, BIST Geri Alım Endeksi hesaplamayı planlıyor
Borsa İstanbul, Anapara Piyasası Heyeti’nun Sermaye Piyasası Kurulu dünkü kararı kapsamında kendi hisselerini satın almak üzere geri alım programı uygulayan işletmelerin hisselerinden oluşan yeni bir hisse endeksi hesaplanmasını tasarlıyor.

Borsa İstanbul’un internet sitesi üzerinden yapılan açıklamada hesaplanması tasarlanan yeni endekse ait bilgi verildi.

Açıklamada, hesaplanması tasarlanan BIST Geri Alım Endeksi’ne dahil edilecek firmalar tanımlanırken, “Hisselerin Geri Alınmasına Ait Bildirim” isimli Kamuyu Aydınlatma Platformu KAP şablonuyla yapılan bildirimlerin dikkate alınacağı bildirildi.

Hisselerinin geri alımına müteveccih olarak devam eden bir geri alım programı olan işletmelerden bildirimlerini “Hisselerin Geri Alınmasına Ait Bildirim” isimli KAP şablonu yerine Özel Gidişat Açıklaması ile yapmış veya yapmakta olan firmalara ait ihtarların da yapıldığı açıklamada, şunlar kaydolundu:

“Geri alımın emeli, İdare Heyeti karar tarihi, geri alım programının öngörülen azami süresi, geri alınacak azami hisse adedi, geri alınacak hisselere ödenecek azami fon meblağı TL, bildirim tarihine kadar alımı reelleştirilmiş hisselerin adedi ve ödenen meblağ, bilgilerini de kapsayacak biçimde yeni bir Özel Gidişat Açıklamasını, bildirimlerini ‘Hisselerin Geri Alınmasına Ait Bildirim’ isimli KAP şablonunu kullanarak yapan işletmelerimizin de bildirimlerinin aktüelliğini hakimiyet ederek lüzumlu gördükleri aktüellemelerini en geç 17 Şubat tarihine kadar KAP’ta yapmaları gerekmektedir. Özel Gidişat Açıklaması, Özel Gidişat Açıklaması Genel şablonu kullanılarak yapılmalı ve Özet Bilgi alanına, ‘Devam etmekte olan Hisse Alım Programımız veya Operasyonlarımız hakkında’ yazılarak açıklama kısmında tüm ayrıntılara yer verilmelidir.”