Enerji Bakanı Fatih Dönmez: Küresel bir enerji krizinde kendi gazımız olacak

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dönmez, “Enerji projeleriyle bir yandan talep güvenliğimize katkı sağlarken, öteki yandan ehemmiyetli bir ticaret merkezi olma mevzusunda adım atmış olduk. Küresel bir enerji krizinde en ehemmiyetli oyunculardan biri kendi gazımız olacak.” dedi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, CNN Türk’te, Türkiye’de asıllaştırılan enerji projelerine ait değerlendirmelerde bulundu, sualleri cevapladı.

Geçen sene Türkiye’de harcanan natürel gazın yüzde 99’unun ithal edildiğini ve takribî 55 milyar metreküp natürel gaz tüketimi asıllaştığını ifade eden Dönmez, “Yeniden harcadığımız petrol ve petrol mahsullerinin yüzde 99’ını ithal ediyoruz. Enerji değeri 94-95 milyar dolar civarına izledi. Enerji mahsullerindeki maliyeti düşürmemiz ve enerji ithalatını eksiltmemiz gerekli.” diye konuştu.

Dönmez, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın enerjide bağımlılığı kıracak vizyonu çerçevesinde sismik araştırma gemileri alındığını ve daha sonra da derin deniz sondaj yapma ihtimaline sahip gemilere sahip olunduğunu anlattı.

Dünya sıralamasında bu filo ile Türkiye’nin ilk beş ülke içinde olduğunun altını çizen Dönmez, şöyle konuştu:

“Aramaların sonuçlarını almaya başladık, aramak gerekiyor bulmak için. Son 5 senede Akdeniz ve Karadeniz’den yola çıktık. 2018’de aramalara başladık. 2020’de Sakarya Gaz Saha’sında Tuna-1 Kuyusu’nda ilk bulgumuzu asıllaştırdık. Karadeniz’de dünyanın en güç projelerini birine reelleştiriyoruz. Karadeniz’in ortalarındayız. Denizden seyahat edildiğinde servis gemileri 8-10 saatte gidiyor. Denizdeki hudut alanımıza yakınız. Sondajları yaptığımız bölgede su derinliği 2 bin 200 metre. 2 bin 500-3 bin metre de karada ilerliyoruz. Toplamda su seviyesinde 5 bin metre kadar alt inmiş olacağız. Bu projelerde beyin göçünü tersine çevirdik. Akdeniz’deki çalışmalardan dolayı ambargolarla karşılaşmıştık. Orada yabancı tebaalı çalışanlarımız Türk yurttaşı oldu. Böyle bir istihdam da kazandık. Bu proje için Exim Banklardan kredi sağlıyoruz. Misalin, 650 milyon dolarlık krediyi kullanma safhasına geldik Karadeniz gazı projesi için. Sizin çalışan ve etraf hassasiyetiniz olmazsa bunları sağlamanız gerekiyor. Misalin, burada, rotada küçük farklılık yapmak gidişatında kaldık. Kuşların konakladığı yerden sapma yaptık.”

Dönmez, çalışmalar sonunda Karadeniz’deki natürel gaz bulgusunun 710 milyar metreküpe eriştiğini, bunun yalnızca yerleşimlerde kullanılan gaz ölçüyü ile mukayese etildiğinde 35 sene vakitle tüm evlerin gereksinimini karşılayacak büyüklükte olduğunu söyledi.

“Hem ulusumuz kazanacak, hem ülkemiz kazanacak”

Tam sanayi düşünüldüğünde ise 15-20 senelik natürel gaz gereksinimini karşılayacak kalitede büyüklüğe eriştiklerini vurgulayan Dönmez, “Yeni bulgular geldikçe bu zamanlar çoğalacak. Bu söylediklerimiz yalnızca Karadeniz’de asıllaşan bulgularla sağlanıyor. Burası denizlerdeki en büyük bulgular olarak literatüre girdi. Karadeniz’deki natürel gazın 20 Nisan’da Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifiyle Filyos’taki mesajım kuruluşuna getirmiş olacağız. Bir iki hafta içinde kalibrasyon ve prosese müteveccih çalışmalardan sonra mayıs başında natürel gaz mesajım sistemine dahil olacak. Hem ulusumuz kazanacak, hem ülkemiz kazanacak. Karadeniz gazında 2,5-3 yıldır henüz kazancımız yok tüketmelerimize devam ediyoruz. 710 milyar metreküp 30-35 senelik projeksiyondan bahsediyoruz. Bunlar hesaba katıldığında, bugün beynelmilel piyasalardaki kıymeti 500 milyar doların üzerinde, artabilir. Geçtiğimiz sene daha yüksekti. Bugün böyle.” diye konuştu.

“Enerji merkezi olma çalışmaları bütün gaz devam ediyor”

Enerji merkezi olma ismine yapılan çalışmalara da değinen Bakan Dönmez, Türkiye’nin natürel gazın nakli ve Avrupa’nın gaz güvenliği mevzusunda ehemmiyetli roller üstlendiğini söyledi.

Tüm bunların yanında, FSRU ismi verilen yüzer LNG terminalini sisteme ilave ettiklerini dile getiren Dönmez, şöyle devam etti:

“En son Saros’a üçüncü FSRU gemimiz geldi ama açılışını zelzeleden dolayı erteledik. Daha evvel iki tane FSRU gemimiz vardı biri Ege’de ötekiyi Hatay’da. Buna Saros’u ekledik. Batı tarafındaki talep güvenliğimiz açısından ehemmiyetli. Komşu ülkelere de gaz sevkiyatı olanağı kazanmış oluyoruz. Bu büyümelerle 100 milyar metreküpe kadarlık natürel gazı, işleyip sisteme kazandırma olanağı sağlamış oluyoruz. 40 milyar metreküpü de lüzum dinleyen ülkelere ticaretini sağlayabiliriz. Gaz merkezi olma buradan çıktı. Bir yandan talep güvenliğimize katkı sağlarken, öteki yandan ehemmiyetli bir ticaret merkezi olma mevzusunda adım atmış olduk. Rekabetçi bir civar olması natürel gazın maliyetinin düşmesine neden olur. Bu yatırım ve kuruluşlarla, küresel bir enerji krizi yaşanması gidişatında en ehemmiyetli oyunculardan biri kendi gazımız olacak. İki üç sene içinde Karadeniz’deki imali maksimum seviyeye getirdiğimizde, şu an başlangıç seviyesi olarak günlük 10 milyon metreküp ile başlayacağız, 2 sene sonra 2026’da allahın izniyle günlük 40 milyon metreküpe çıkacağız. Tüm evlerin natürel gaz gereksinimini karşılayacak hale geleceğiz. Bu da yüzde 25 demektir. Bu ehemmiyetli bir oyuncu. Bu saha ile elimiz çok daha güçlü olacak.”

Yer altı depolamada 10 milyar metreküp gayeyi

Dönmez, yer altı depolamaları ile alakalı olarak da geçen sene Silivri’deki kuruluşta kapasite çoğalışının sağlandığını ve kapasitenin 2,8 milyar metreküpten 4,6 milyar metreküpe eriştiğini kaydetti.

Tuz Gölü’ndeki depolama faaliyetlerinin devam ettiğine işaret eden Dönmez, “Orada 1,2 milyar metreküplük bir depolama kapasitemiz var. Allahın İzniyle orayı da 5,4 milyar metreküpe çıkaracağız. Allahın İzniyle projelerin tamamlanmasıyla 10 milyar metreküpe erişen depolama kapasitesine sahip olacağız. Kendi gazımız var, depolama kapasitemiz var bunları bitirdikçe güçlü bir ülke oluyorsunuz. Öteki ülkelerle de Bulgaristan’la yaptığımız gibi uyuşmalar yapacağız. Ayrıca petrolde de çalışmalarımız devam ediyor. Esma Çevik sahasında kuyu sahasını 20’ye çıkaracağız. Bu sene günlük imalimizi 15-20 bin varile çıkaracağız. Niyetimiz Cumhuriyetin 100. senesinde günlük 100 bin varile çıkarmak.” diye konuştu.

Akkuyu NGS ve yenilenebilir enerjideki büyümeler

Bakan Dönmez, Türkiye’nin enerjide bağımsızlığı tutmak için tüm kaynakları seferber ettiğini söyledi.

Akkuyu Nükleer Efor Santraline NGS 1 hafta sonra ilk taze nükleer yakıt geleceğini aktaran Dönmez, “27 Nisan’da bölgeye nükleer yakıt geldikten sonra bölge nükleer kuruluş unvanı kazanmış oluyor. Nükleer yakıt geldikten sonra şirkete alma, devreye alma testleri yapılacak. Akabinde de 1 sene sonra elektrik imali asıllaşacak. Sınama imalleri evvel başlayacak. Nükleer efor santralinin inşası bitirildiğinde elektrik lüzumunun yüzde 10’u karşılanacak. 2026’da bitirilecek.” ifadelerini kullandı.

Dönmez, 2002’de elektrik heyeti gücünün 30 bin megavat olduğunu, mevcut vaziyette 104 bin megavata eriştiğini andırdırdı.

Yalnızca elektrik tarafında bu yarıyılda 80 milyar dolarlık yatırım yapıldığını ve bunun büyük bir kısmının özel sektör eliyle asıllaştığını ifade eden Dönmez, şunları kaydetti:

“Yalnızca yerli sermaye değil, beynelmilel sermaye de geldi. Politik karar sağlandığı için bu hakikatleşti. Yenilenebilir enerji mevzusunda piyasa koşullarında güven verdik. Türkiye’deki enerji piyasası Avrupa’nın en büyük enerji piyasasından biri. Regülasyonlarımız Avrupa standartlarında. Konya Karapınar Güneş Santrali’nin açılışı bu ay içinde asıllaşacak. Avrupa’nın en büyük, dünyanın sayılı santrallerinden biri. Oturumlar Türkiye’de üretiliyor. Oturum yapımında dünyada üçüncü sıraya geldik. Geçen sene Güney Kore idi. Bu sene Çin ve Kamboçya’nın ardından üçüncü sıradayız. Avrupa’da ise birinci sıradayız. Yenilenebilir enerjinin payı çoğalacak.”

Kömür sektöründe istihdam çalışmaları

Kömür ile alakalı proje ve istihdam çalışmalarında da sona yanaşıldığını ifade eden Dönmez, şu bilgileri paylaştı:

“Türkiye elektrik yapımında yüzde 25’lik pay kömürden geliyor. 2053’te Net Sıfır gayesini koyduğumuz için kömürnam payı giderek azalacak. Kömürde emekçi kaynağında 1000 karakter istihdam alınacağı söylenmişti. Buna 1000 şahıs daha alınması gündemde. Kömür yatırımları mevzusunda ise bir kok kömürü fabrikası kurma istikametinde çalışmalarımız devam ediyor. Türk Tarih Kurumu ve yerel oyuncularla böyle bir yatırımı düşünüyoruz. Takribî 150-200 milyon dolarlık bir yatırım olacak. Yeniden 500 karakter istihdam kısmetimiz olacak. Bu yatırımı Zonguldak’ta tasarlıyoruz. Kendi kömürümüzü koklaştıracağız.”