Karadeniz gazı ne zaman evlere gelecek? TPAO Genel Müdürü ayrıntıları açıkladı

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürü Melih Han Bilgin, natürel gazın konutlarda kullanılacağı net tarihin mayıs ayının ilk haftası olduğu açıkladı: Yeniden tercihle ilişkilendirilecek ama öyle değil

Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi, 20 Temmuz 2020-Aralık 2022 yarıyılında Karadeniz’de keşfedilen toplam 710 milyar metreküplük natürel gaz rezervlerinin yapıma açılıp karaya eriştirilmesi ve Türkiye’nin enerji bağımsızlığında kazanım sağlanması maksadıyla başlatılmıştı.

Proje sahibi olarak proje yatırımının yanı gizeme, arama, sondaj ve şirket faaliyetlerinden mesul olan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdür Melih Han Bilgin, Ankara ve İstanbul’dan gelen basın üyelerine Sakarya Gaz Sahası’ndan ilk fazda üretilen natürel gaz, 20 Nisan’da tertip edilecek “Karadeniz Gazı Devreye Alma Merasimi” ile karaya eriştirilmesini, Sakarya Gaz Sahası’ndaki rezerv bulguların tarihçesini, projede başlıca dönüm noktalarını ve projenin sağlayacağı kazanımları ele alan bir sunum yaptı.

Sunumunun ardından basın üyelerinin suallerini yanıtlayan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürü Melih Han Bilgin burada yaptığı konuşmada, 20 Nisan’da gazın sisteme verileceği merasime ait çalışmaların ne vaziyette olduğunu ele alarak, “Teknik testler düzey düzey devam ediyor. 8 binden fazla kalemin üzerinde işlev test edildi. 8 binden fazla iş kalemi tek tek test edildi. Bunların teker teker üzerinden gidildi. Beceriksizler ve arızalar giderildi. Karaya çiğ gaz getirildikten sonra içindeki yabancı bileşenlerden ayrıldıktan sonra devreye alınması ile ilişkili artık kalibrasyon ve son test harekâtları devam edecek. Ondan sonra da artık gazı devreye bağlamış olacağız. Mayıs ayının başında gaz sisteme verilmiş olacak” dedi.

“Hükumetin değişmesinden sıkıntılılık dinleyip dinlemedikleri O suale yanıt vermemiş olayım”

14 Mayıs tercihlerinde hükumetin değişmesi gidişatında projenin aksayacağına dair evham olup olmadığı sorulan Bilgin, şu ifadeleri kullandı:

“Ben politik suallere hakikatinde yanıt vermemeyi seçim ederim. Sonuçta biz bir devlet projesi yürütüyoruz ama şunu belirtmek isterim ki bu projelerin kararlılık ve süratle yürümesi için politik istem ve politik kararlılık en ehemmiyetli girdi olarak karşımıza çıkıyor. Politik süreçler nasıl büyür, onunla ilgili yorum yapmak benim işim de değil bulunduğum konumun gereği de değildir. Dolayısıyla o suale yanıt vermemiş olayım.”

“100 milyar dolarlık bir yükle natürel gaz ithalatı, kara delikle devam ediyor bu ülke”

Natürel gazın sisteme verilmesinin politik bahaneler sebebiyle öne alındığı iddialarına ait konuşan Bilgin, “2022 senesinde Türkiye’nin enerji ithalatı 92 milyar dolar. Yuvarlak hesap 100 milyar dolar. Biz erken teslim ettiğimiz her ay, her hafta, her gün bu 100 milyar doları alt sürükleme fırsatımız var. Politik bahaneler mevzusuna gelince, şunun denetlenmesi gerekli: Neden geçen ay yapamadınız? Neden geçen sene yapamadınız? Biz 100 milyar dolar verirken neden bunu geçtiğimiz yıl yapamadık? Bunun denetlenmesi gerekli. Bizim koştuğumuz amaçta politik bahaneler yok. Bizim amacımız o 100 milyar dolarlık yarayı fazla kan kaybından gözetmek. Hasta durumdayız. 100 milyar dolarlık bir yükle, kara delikle devam ediyor bu ülke. Benim için doğru sual: Neden geçen ay tamamlamadınız? olmalıydı” ifadelerini kullandı.

“Natürel gazın toplam tüketime oranı Birinci fazda yüzde 15 ile başlayıp çoğalarak yüzde 40’a kadar çıkacak”

Sisteme verilecek Karadeniz gazının birinci ve ikinci fazda toplam tüketimin yüzde kaçını karşıladığı sualine şöyle yanıt verdi:
“İkinci faz ile birlikte baktığımızda Türkiye gereksiniminin takribî yüzde 40’ını karşılayacak. Bu sayılar çok ciddi. Çok büyük sayılardan bahsediyoruz. Geçtiğimiz senenin ithalatı 100 milyar dolar. Yüzde 40 dediğimizde 40 milyar dolardan bahsediyoruz. Cebimizden çıkmayıp cebimize giren bir 40 milyar dolar hakikatinde. Çarpan tesiri ile bakıldığında bu çok daha değişik bir değerlendirmeye sokulabilir. Bunları da tahlil ediyoruz. Birinci fazda yüzde 15 ile başlayıp çoğalarak yüzde 40’a kadar çıkacak.”

“Natürel gaz projesi Takribî bir senede kendisini amorti edecek”

Söz mevzusu projenin maliyetini kuruş bazında hesapladıklarını söyleyen Bilgin, “Ne kadar bir şirket değeri olduğunu, sabit yatırımlarımız ne kadar, bugüne kadar tüketilen şeyler ne oldu? Şurada içtiğiniz suların dahi maliyeti projeye gidiyor. Öyle bir maliyet bazlı işlem yürütüyoruz. Maliyet bizim elimizde kesin bilgiler olarak var. Çok duyarlı bilgiler olarak var. Mega yatırımların geri dönüş müddetleri bir yıldan azdır. Bütün kapasiteye geçilmeden bir sene içinde kendini ödeyecek. Takribî bir senede kendisini amorti edecek” dedi.

“Karadeniz gazı mayısın ilk yarısında sisteme verilecek”

Bilgin, natürel gazın konutlarda kullanılacağı net tarihin mayıs ayının ilk haftası olduğu bilgisini vererek, “Mayıs’ın ilk yarısında düşünülüyor. Yeniden tercihle ilişkilendirilecek ama öyle değil. Bayağıda bu test akışlarını bir sene evvelinden tasarıladık. Tercih tarihini de biz tanımlamadık. Ama bir iki gün öne arkaya sarkma olabilir. Testlerin kalibrasyon harekâtlarının gidişatına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Mesela 30 Mayıs’ta yapacağımız testler var, 30 Haziran’da, eylül ayında yapacağımız testler var. Böyle bir test yapıyoruz da olay bitiyor gibi düşünülmesin” ifadelerini kullandı.

Projeye ait

Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde, 2020-2022 yarıyılında Karadeniz’de keşfedilen toplam 710 milyar metreküplük natürel gaz rezervlerinin yapıma açılıp karaya eriştirilmesi, Türkiye’nin enerji bağımsızlığında büyük bir kazanım sağlanması maksadıyla yola çıkıldı.
Türkiye’nin ulusal petrol ve natürel gaz arama ve imal firmayı Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, proje sahibi olarak proje yatırımının yanı gizeme, arama, sondaj ve şirket faaliyetlerinden mesul.

Kurulduğu 1954 senesinden bu yana Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nin ilk fazını rekor bir zamanda hayata geçirdi. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, söz mevzusu proje ile açık denizde hidrokarbon arama ve imali, sondaj teknolojileri ve kapasite gelişimi alanlarında pek çok ilke imzalaydı.

Sakarya Gaz Sahası’ndan ilk fazda üretilen natürel gaz, 20 Nisan’da tertip edilecek “Karadeniz Gazı Devreye Alma Merasimi” ile karaya eriştirilecek.

Projenin ikinci fazının 2027 veya 2028 senesinde bitirilmesi ve böylece Sakarya Gaz Sahası’nda bütün kapasite yapıma geçilmesi öngörülüyor. Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi bütün kapasiteye eriştiğinde, Türkiye’nin mevcut senelik natürel gaz gereksiniminin yüzde 25 ila yüzde 30’unu tek başına karşılayacak.

Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi, Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığını eksiltmenin yanı gizeme, Filyos ve Zonguldak bölgesini enerji, teknoloji ve lojistik üssü haline getirecek, bölge ekonomisini canlandırma ve kalkındırma güzergahında ehemmiyetli bir rol oynayacak.

Kordon ve boru hatları

Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nin ilk fazında inşa edilen boru hattı ve deniz tabanı kordonu, Deniz Tabanı İmal Kuruluşu ile Kara Kuruluşu’ni birleştiriyor. Projenin ilk fazında 40 santimetre çapında bir natürel gaz boru hattı inşa edildi.

Projenin ikinci fazında artan imal kapasitesine karşılık gelecek şekilde 60 santimetre çapında ikinci bir boru hattı inşa edilecek. Karadeniz gazını karaya taşıyan ilk faz boru hattının imalinde, her biri 12 metre uzunlukta takribî 30 bin boru kullanıldı. Boruların rotasını tespit etmek için bir sene süresince deniz tabanı etütleri ve mühendislik çalışmaları yapıldı.
Deniz tabanına yerleştirilen boru hattının kıyıdan itibaren ilk 5 kmlik kısmı sığ sularda, kalan kısmı ise derin sularda yer alıyor. İlk hattın boru serme operasyonu, Haziran 2022’de Filyos’ta tertip edilen “İlk Boru İndirme ve Kaynak Merasimi” ile başladı. Boru serim operasyonu sığ sularda Temmuz 2022’de, derin sularda ise Kasım 2022’de bitirildi. Borular deniz tabanına alanında en ileri teknolojiyi kullanan gemiler tarafından döşendi.
Deniz altında kurulan boru hattı sistemi içerisinde, natürel gaz aktarım hatlarının yanı gizeme, biri derin denize antifriz taşıyan, öbürü de elektrik, fiber optik, hidrolik ve kimyevi irtibatını sağlayan birer bileşen daha yer alıyor. Bu kablo ve hatları barındıran deniz tabanı kordon hattı, denizdeki imal kuruluşu ile kara kuruluşu arasındaki iletişimi sağlıyor. İnsansız uslu kuyu sisteminin kullanacağı elektro-hidromekanik teknoloji, dünya denizlerinde ilk olarak Sakarya Gaz Sahası’nda hayata geçirildi.

Deniz tabanı imal kuruluşu

Karadeniz gazının imali için deniz altında kurulan kuruluş, Filyos kıyısından 165 km uzaklıkta, takribî 2 bin 200 metre derinlikte inşa edildi. Karadeniz’de bugüne dek yapılan en büyük sismik bilgi toplama çalışması 23 bin 918 kilometrekarelik bir alanda Sakarya Gaz Sahası için asıllaştırıldı.

Projenin ilk fazı için deniz altında 10 adet kuyu açıldı. İkinci fazda 30 kuyu daha açılması tasarlanıyor. Deniz tabanında yer alan imal kuruluşu, 22 bin kilometrekare alana yayılmış gidişattaki 10 kuyudan çıkarılan natürel gazı bir araya toplayarak karaya aktaracak.

Projenin ilk fazında günlük 10 milyon metreküp gaz üretilmesi, ikinci fazda ise yapımın günlük 40 milyon metreküp seviyesine çıkarılması kastediliyor. Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde deniz enerji filomuzdan Fatih, Yavuz ve Kanuni sondaj gemilerimizin yanı gizeme, 50 kadar destek gemisi misyon yapıyor.

Sakarya Gaz Sahası Geliştirme Projesi’nde 40 bin bilgi toplama noktası kullanılıyor. Bilgi toplama noktalarından elde edilen bilgilerle, vanaların açılıp kapanması da dâhil olmak üzere, tüm sistem Türk mühendislerce geliştirilen ve jenerasyonunun ilk misali olan ZEKİ isimli dijital ikiz teknoloji kullanılarak uzaktan kumanda ediliyor.