Merkez Bankası Şahap Kavcıoğlu’ndan enflasyon açıklaması

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, maliyetleme tutumlarında ve enflasyon temennilerinde iyileşmeyle enflasyonda kalıcı düşüşün sağlanacağını bildirdi.

Kavcıoğlu, Merkez Bankası Yönet Merkezi’nde tertip edilen Bankanın 91. Hesap Yarıyılı Basmakalıp Genel Heyet Toplantısı’nın açılışında konuştu.

Geçen sene Kovid-19 salgınının negatif tesirleri henüz bütün giderilememişken Rusya-Ukrayna Savaşı neticeyi talep kısıtlarının tekerrür aşikarlaştığını, başta enerji olmak üzere küresel emtia ve yiyecek maliyetlerinde süratli çoğalışlar yaşandığını ifade eden Kavcıoğlu, küresel finansal şartların da sıkılaşması neticesinde 2022 senesinin gerek jeopolitik gerekse ekonomik ve finansal bilinmezliklerin fantastik seviyede yüksek izlediği bir sene olarak kayıtlara geçtiğini söyledi.

Kavcıoğlu, 2022 senesinde küresel talep şoklarına ve Rusya-Ukrayna Savaşı kaynaklı negatif jeopolitik büyümelere karşın Türkiye ekonomisinin sürekli gelişmeye devam ettiğine dikkati sürükleyerek, “İktisadi faaliyet, özellikle senenin ilk yarısında güçlü izlemiş, senenin ikinci yarısında ise dış arzdaki gerilemeye karşın sağlam görünümüne gözetmiştir. Bu çerçevede, Türkiye ekonomisi 2022 senesinde yüzde 5,6 oranında gelişerek 2019 senesinin son çeyreğinden bu yana gösterdiği performansıyla G20 ve OECD ülkeleri arasında üst sıralarda yer almıştır. Satın alma eforu paritesine göre hesaplanan ulusal kazanç temel alınarak yapılan sıralamada 9. sıraya yükselen ülkemiz, küresel ekonomi içindeki hissesini de ikiye katlamıştır. Dolar bazında ise Türkiye ekonomisi 2014 senesinden bu yana asıllaşan azami ulusal kazanç seviyesine erişmiştir.” dedi.

“Kademeli sıradanlaşma başladı”

Küresel talep şoklarının tesirlerini yitirmesi ve döviz piyasalarında görülen kararla beraber 2022 senesinin ikinci yarısından itibaren enflasyonun ana meylinde kademeli sıradanlaşma sürecinin başladığına işaret eden Kavcıoğlu, “Önümüzdeki yarıyılda ‘Liralaşma Taktiği’ kapsamında uyguladığımız siyaset bileşimi, sıhhatli kredi gelişmesi kanalıyla finansal kararı ve finansman maliyeti kanalıyla potansiyel yapımı desteklemeye devam edecektir, talep-arz balansına pozitif katkı verecektir. Bu güzergahta maliyetleme tutumlarında ve enflasyon temennilerinde iyileşmeyle enflasyonda kalıcı olarak düşüş sağlanacaktır.” ifadelerini kullandı.

Kavcıoğlu, 2022 senesinde, maliyet kararının sürdürülebilir bir çerçevede yine şekillenmesi emeliyle tüm siyaset taşıtlarında Türk lirasını önceleyen geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme sürecini yürüttüklerini anlattı. Bu kapsamda, bütüncül bir yaklaşımla oluşturdukları “Liralaşma Taktiği”ni uygulamaya koyduklarını vurgulayan Kavcıoğlu, “Liralaşma Taktiği ile kısa vadede enflasyon ve maliyetleme tutumlarında döviz kuruna olan hassasiyeti gidermeye çalıştık. Orta vadede ise imal ve ihracatı desteklemek suretiyle cari harekâtlar balansını kuvvetlendirmeyi hedef aldık.” değerlendirmesinde bulundu.

Liralaşma Stratejesi’ni uygularken faiz indirimleriyle beraber finansal karar ve maliyet kararı üzerindeki tehlikeleri hakimiyet etmek için makro ihtiyati siyaset setini amaçlı kredi kavrayışı çerçevesinde aktüellediklerini dile getiren Kavcıoğlu, amaçlı kredi kavrayışıyla kredilerin yatırımı, imal ve istihdamı destekleyen faaliyet alanlarında kullanılmasına öncelik veren bir çerçeveyi temel aldıklarını bildirdi.

“110 milyar lirayı aşkın yatırım vaatli avans kredisi tahsis edildi”

Kavcıoğlu, amaçlı kredi kavrayışının bir değişik ayağında ise ihracatın ve ithal ikamesi mülklerin yapımına müteveccih yatırımların çoğalmasını teşvik etmek emeliyle 2 seneyi sermaye geri ödemesiz ve 10 seneye kadar vadeli yatırım vaatli avans kredilerini aktif olarak kullandıklarına işaret ederek, şöyle konuştu:

“Bugüne kadar toplamda 67 şehirdeki 740 sanayi ve turizm yatırımına 110 milyar lirayı aşkın yatırım vaatli avans kredisi YTAK tahsis edilmiştir. Buna ilaveten, ihracatçılar ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde bulunan şirketlere kullandırdığımız reeskont kredilerinde limitleri artırmak, faizleri düşürmek ve vadeleri uzatmak suretiyle söz mevzusu uygun finansman ihtimalini daha uygun ve ulaşılabilir hale getirdik. Buna ek olarak, Liralaşma Stratejimiz kapsamında şirket bazında kredi limitlerini Liralaşma Taktiği ile geçimli olarak Türk lirasına dönüştürürken bankalara tahsis edilen reeskont kredileri limitlerinin de 2023 senesinden itibaren Türk lirası olarak aktüellenmesine karar verdik. 2022 seneyi içinde 346 milyar Türk liralık reeskont kredisini ihracatçılarımız kullanmıştır. Reeskont kredilerine ulaşımın basitleşmesi geçmiş senelere göre KOBİ’lere tahsis edilen hissede büyük bir çoğalışa neden oldu. 2021 senesinde takribî 1900 şirket, 2022 senesindeyse 5 bin 972 KOBİ reeskont kredilerinden faydalandı.”

Bir haftalık repo faiz oranını makro ihtiyati siyaset taşıtlarıyla beraber Liralaşma Taktiği çerçevesinde kullandıklarına dikkati sürükleyen Kavcıoğlu, “Bu güzergahta, Ocak-Temmuz 2022 yarıyılında siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını yüzde 14 seviyesinde sabit tuttuk. Değişik taraftan, jeopolitik büyümelerin ve küresel finansal şartların tesiriyle küresel resesyona müteveccih tehlikelerin giderek yoğunlaşması karşısında ön akdikeni bir kavrayışla hareket ettik. Söz mevzusu tehlikelerin yurt içindeki talep, yatırım ve cari fazla kapasitesi üzerindeki tesirlerini sınırlamak ve sanayi yapımı ile istihdamdaki yapısal kazanımların devamını sağlamak için ağustos ayından itibaren faiz indirim döngüsünü başlattık. Kasım ayı haysiyetiyle toplam 500 baz puanlık faiz indirimi hakikatleştirerek siyaset faizini yüzde 9 seviyesine indirdik. Bu kararlarımız sayesinde küresel ekonomide tedarik zinciri ve finansman kasvetleri yaşanırken Türkiye’nin konumunu kuvvetlendirecek yatırımlara uygun maliyetli finansman ile devam edilmesi ihtimalini sağladık.”

“Rezervlerimiz yüzde 17 arkasıydı”

Kavcıoğlu, beynelmilel rezervleri kuvvetlendirmeye müteveccih aktif bir rezerv yönetimi uyguladıklarını belirterek, “Kur mutasyonlu mevduat hesapları, yurt dışında yerleşik yurttaşlarımız için geliştirdiğimiz YUVAM hesapları, fiziki altının finansal sisteme kazandırılmasına müteveccih FATSİ hesapları ve ihracat kazançlarının bir kısmının Merkez Bankasına satılmasına müteveccih tertip etmeler sayesinde kaynak spektrumumuzu artırdık. Tüm bu uygulamalarımız neticesinde, beynelmilel rezervlerimiz 2021 seneyi sonunda 111 milyar dolar seviyesinden 2022 seneyi sonunda 128,8 milyar dolara erişerek yüzde 17 çoğalmıştır. Öte yandan, 2022 senesinde merkez bankalarının beynelmilel rezervleri, küresel ölçekte yüzde 6 oranında eksilmiştir.” dedi.

Rezerv biriktirme vasıtalarından biri olan döviz ve altından mutasyonlu mevduatlar dahil liralaşma siyaseti çerçevesinde atılan adımların, bankanın bilançosu için nette bir maliyet oluşturmadığının görüldüğünü dile getiren Kavcıoğlu, şunları söyledi:

“Döviz ve altından mutasyonlu mevduat hesapları, güvence siyasetinde yapılan farklılıklar çerçevesinde yakalanan Türk lirası türü menkul bedeller, Türk lirası türü gerekli karşılıklarda değişen faiz maliyeti, yabancı para türü gerekli karşılık kurulların metamorfozları ve Türk lirası reeskont tahvillerinin reeskont kredilerindeki liralaşma neticeyi çoğalışının bilanço üzerindeki toplam tesiri balanstadır.”

“Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformu genişletilecek”

Kavcıoğlu, lüzum dinlenen teknolojik çözüm ve sistemlerin oluşturulması için çalışmalar sürdürdüklerine dikkati sürükleyerek, şöyle devam etti:

“Bu çerçevede, ödemeler altyapımızı yenilikçi iş yapma modelleriyle destekledik. 2021 senesinde uygulamaya koyduğumuz Fonların Anlık ve Aralıksız Transferi Uygulamamız FAST’in güvenliğini artırmak emeliyle ehemmiyetli bir tabaka servis olan SİPER servisini geliştirerek hizmete sunduk. Ödemeler alanında bir değişik ehemmiyetli uygulama olan TR karekod kullanımının yaygınlaştırılması emeliyle tertip etme, altyapı ve tanıtım çalışmalarımıza devam ettik. FAST sisteminin alışverişlerde seçenek bir ödeme usulü olarak kullanılabilmesi için sürdürülen FAST TR karekod çalışmalarını zaferli bir biçimde tamamladık. Ayrıca, sarih bankacılık hizmetlerini kullanıma açarak, bankalarımızın GEÇİT altyapısı üzerinden hizmet vermelerine imkân tanıdık. Netice olarak, ödeme ve para transferi operasyonlarının meselesiz, süratli ve emin bir etrafta her an, her yerde reelleşebilmesine katkı sağlayan yenilikçi uygulamalarımızla Liralaşma Stratejimize teknolojik açıdan destek sağladık.”

Geçen sene finansal inovasyon alanında da ehemmiyetli adımlar atarak Bankanın liderliğinde alakalı müesseselerle asıllaştırdıkları uzlaşmayla Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformu’nu oluşturduklarını andırdıran Kavcıoğlu, “Buna ek olarak, Dijital Türk Lirası İşbirliği Platformunun 2023 senesinde seçili bankalar ve finansal teknoloji işletmelerinin katılımıyla genişletilmesine müteveccih çalışmalara başladık.” dedi.

Kavcıoğlu, 2022 senesinde, küresel gündemin öncelikli mevzuları arasında yer alan abuhava farklılığına ait büyümeleri yakından izlemeye devam ettiklerini belirterek, şunları kaydoldu:

“Ülkemizin ‘2053 Net Sıfır Emisyon’ ve ‘Yeşil Kalkınma’ maksatları istikametinde abuhava farklılığıyla gayrette Bankamız görev alanında yer alan başlıklarda katkı sağlamak emeliyle milli ve beynelmilel platformlarda rol aldık. Önümüzdeki yarıyılda, abuhava farklılığının ekonomi ve finansal sisteme olan yansımalarının takibini ve bu mevzuda milli ve beynelmilel hissedarlarla yaptığımız işbirliğini sürdüreceğiz. Merkez Bankası olarak, bu sene imali bitirilen İstanbul Finans Merkezi’nde, Cumhuriyet’imizin 100. senesini yaşamanın şerefi ve mesullük şuuruyla başta para siyasetleri olmak üzere, maliyet kararı ve finansal kararla alakalı tüm mevzularda kalıcı galibiyet ve sürdürülebilirlik odaklı yoğun bir çalışma içinde olacağız.”