Nükleer santrallerin uranyum ihtiyacı Karadeniz’den karşılanabilir

HÜ Kimya Kısmı Konuk Öğretim Abonesi Prof. Dr. Olgun Güven, “Karadeniz’de dünyaya göre yüzde 100 daha zengin uranyum kapsayan bir suyla karşı karşıyayız. Herkesin yüzde 100 zenginleştirmek için uğraşacağı adımları tabiat bize vermiş” dedi.

 Hacettepe Üniversitesi HÜ Kimya Kısmı Konuk Öğretim Abonesi Prof. Dr. Olgun Güven, enerjinin, dünyanın en ehemmiyetli meseleyi olduğunu ve bunun pak yollarla temin edilmesi gerektiğini dile getirdi.

Güven, fosil yakıtların hava lekeliliği, abuhava farklılığı gibi meseleleri birliktesi getirdiğini işaret ederek yenilenebilir enerjinin ehemmiyetine dikkati çekti.

Rüzgar türbini, güneş oturumu gibi yenilenebilir enerji teknolojilerinin süratle büyüdüğünü belirten Güven, büyük enerji gereksinimleri için bunların katkısının düşük olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Güven, nükleer enerjide sera gazı tesirinin bulunmadığını, nükleer teknolojilerin enerji kasvetine çözüm olabileceğini kaydoldu.

Japonya’nın enerji bakımından yerleşik kaynağı olmadığını, dolayısıyla bu mevzudaki dışa bağımlılığını tamamlamak için muhtelif çalışmalar yürüttüğünü aktaran Güven, Japonya’nın, deniz ve ummanlarda bulunan uranyumu toplamak için yaptığı çalışmaların neticesinde bunu muvaffak olduğunu, bu çalışmaları yerinde araştırdığını söyledi.

“Geliştirdiğimiz ‘adsorbent’ uranyumun yüzeyini yakalıyor”

Denizler ve ummanlardaki uranyum ölçüsünün sabit olduğunu ve homojen dağıldığını anlatan Güven, 1 milyar su molekülü içinde 3 molekül uranyum bulunduğunu ve bu oranın 3,3 ppb olarak adlandırıldığını vurguladı.

Deniz ve ummanlardaki uranyumun kazanımına dair en yoğun çalışmaların Takasaki İleri Işınım Araştırma Enstitüsünde yapıldığını dile getiren Güven buradaki bilim insanlarıyla yaptığı ortak çalışmalara ait şöyle bilgi verdi:

“Oraya kezlerce gittim. Kendi talebelerimi de gönderdim ve biz de bu çalışmalara katıldık. Nitekim çok yüksek oranda uranyum ve vanadyum yakalayan ‘adsorbent’ dediğimiz dokumasız kumaş büyüttük. Bunlar, deniz suyuna salınıyor ve deniz suyundaki uranyumun yüzeyini yakalıyor. Genellikle 20-30 gün deniz suyunu yakalanıyorlar. Çıkarıldıktan sonra asit yıkaması dediğimiz bir usulle yakalanan uranyum geri kazanılıyor. Böylece sanki denizlerde ve etrafımızda var olan uranyumu sağmış, toplamış oluyoruz.”

Kara parçalarında var olan uranyumun çıkarılmasının çok külfetli ve etraf açısından hasarlı usuller olduğuna dikkati sürükleyen Güven şunları kaydoldu:

“Ehemmiyetli olan bunu ekonomik olarak çıkaracak bir seviyeye gelmek. Nitekim o ekonomiye de gelindi. Bu hususta en çok çalışan ikinci ülke olan Amerika Birleşik Devletleri’nde çok meşhur bir laboratuvar vardır, Oak Ridge National Laboratory. Oradaki tahlilciler, artık ekonomik anlamda tam yol ve usullerini tanımlamış gidişatta. Şimdi artık bu bir reel başka bir deyişle karalardan çıkarılan uranyumun değeri ile deniz suyundan çıkan uranyumun değeri neredeyse birbirine yakın hale gelmiştir.”

“Karadeniz’de onlarca sene yetecek uranyum var”

Prof. Dr. Güven, denizler ve ummanlarda yer alan uranyumun, kurulacak kuruluşlar sayesinde basitlikle çıkarılabileceğini belirterek “Dünya denizlerindeki homojen uranyum konsantrasyonu 3,3 ppb’dir, Karadeniz’de bu oran 7. Biz natürel olarak tam dünyaya göre yüzde 100 daha zengin bir uranyum kapsayan suyla karşı karşıyayız. Herkesin yüzde 100 zenginleştirmek için uğraşacağı adımları tabiat bize vermiş gidişatta.” biçiminde konuştu.

Türkiye’nin nükleer enerjinin kullanımına dair ciddi adımlar attığına dikkati sürükleyen Güven, “Yakında Akkuyu’daki santralimiz çalışmaya başlayacak. Bir müddet sonra bize yakıt gereksinimi söz mevzusu olacak. Bu uranyum için de ne yazık ki yurt dışına bağlı olacağız. Oysa Karadeniz’de, açılacak nükleer santrallerle beraber onlarca sene yetecek kadar uranyum var.” diye konuştu.

Geliştirdikleri sistemi doğrudan Karadeniz’de sınamadıklarını, ancak tüm şartları sağlayan laboratuvar etrafında çalıştıklarını vurgulayan Güven şöyle devam etti:

“Biz laboratuvarda deniz suyunu sentetik olarak hazırlayıp o kompozisyonlarda bunun üzerinden yakalamaları reelleştirdik. Fikri Japonlardan aldığımızı söylemek gidişatındayım. Zira onların senelerdir üzerinde çok büyük takımlarla çalıştığı bir mevzu. Benim onlarla olan neticesinde de bu mevzuya alaka duydum. Özellikle de Karadeniz’deki bu zenginliği dinleyince bu bizim geleceğimiz için ehemmiyetli diye düşündüm. Zira önünde sonunda biz nükleer santralleri işletmek vaziyetindeyiz ve lüzumumuz var.”

“Uranyum olmazsa olmaz”

Yaptıkları çalışmayı yayımladıklarını ve bunun beynelmilel 20’den fazla bilimsel mecmuada yer aldığını aktaran Güven, “Benim ümidim bizim laboratuvar altyapısı olarak geliştirdiğimiz bu malzemeleri, en azından bir kaptan kuruluş olarak Karadeniz’de uygulayabilmemiz.” dedi.

Prof. Dr. Güven, Karadeniz’deki uranyum oranından kaynaklı olarak avantajlı bir konumda olunduğunu belirterek “Ama bir kaptan kuruluşta çalışma yapmadan bunun ekonomik fizibilitesi hakkında bir şey söylemem muhtemel değil. Ancak şu çok ehemmiyetli, biz santrallerimizi kurduktan sonraki enerji lüzumumuz alanda. Uranyum, olmazsa olmaz olan bir şey. Yurt dışındaki kaynaklardan alacağımıza kendimiz bunu netlikle çok stratejik bir madde olarak geliştirebiliriz.” açıklamasında bulundu.